Op bezoek bij de rendieren in Salla: bijzondere ontmoetingen in het rendierpark

De tweede excursie die inbegrepen was bij de familiereis Finland en Fins Lapland van Voigt Travel was een bezoek aan het rendierpark van Salla. Dat lag op loopafstand van ons vakantiehuis in Salla, maar deze keer gingen we er met de auto naartoe. We zouden namelijk samen met de gids naar het bos rijden om de rendieren te voeren. We hadden onderweg naar Salla al heel wat rendieren gezien en waren erg benieuwd naar deze kennismaking van nog dichterbij.

• Bekijk hier mijn top 10 mooiste plekken in Finland
• Hier vind je tips over wat je kunt doen in Finland en hier reisgidsen voor Finland
• Kijk hier voor adresjes om te overnachten in Finland
• Lees hier over de mogelijke routes naar Finland
• Hier verzamel ik mooie reizen naar Finland van verschillende reisorganisaties en hier actuele kortingen en gratis extra’s

Kennismaking met Lars en zijn rendieren

Bij de entree van het rendierpark worden we hartelijk welkom geheten door Lars. Hij heeft heel wat ervaring met werken met dieren in Lapland: hij is sneeuwscootergids geweest, werkte daarna met husky’s en werkt nu alweer tien jaar in de zomer en de winter in het rendierpark van Salla. Hij kan ons dan ook alles vertellen over de rendieren. Dat zijn trouwens wel complexe wezens om te leren kennen, vindt hij. Bij de husky’s wist Lars na drie maanden wel zo’n beetje hoe een hond in elkaar zat, bij de rendieren kostte hem dan een jaar.

(Wil je vooral rendierfoto’s zien? Scrol dan even naar beneden, tot na alle rendierverhalen van Lars.)

In het rendierpark, dat zo’n 200 hectare groot is, leven ongeveer 45 rendieren. Daaronder zijn ook zeven kalfjes, die afgelopen mei zijn geboren. Er lopen wel eens wat rendieren het park uit, maar die komen na een paar dagen vanzelf weer terug. Misschien kwamen de rendieren op de parkeerplaats van ons vakantiehuis ook wel uit het rendierpark. Volgens Lars kunnen we de voordeur beter niet open laten staan, want dan lopen ze zo naar binnen.

Meer rendieren dan mensen

De rendieren in Finland leven boven een grens die van Kemi naar Hyrynsalmi loopt. Er worden zelfs hekken geplaatst om vermenging van deze tamme dieren met wilde bosrendieren te voorkomen. In totaal leven er in het rendiergebied in het noorden van Finland zo’n 300.000 rendieren. Voor de winter moet dat aantal worden teruggebracht naar 200.000, anders eten de rendieren te veel rendiermos en brengen ze te veel schade toe aan de natuur.

In Salla leven drie keer zoveel rendieren als mensen. Over heel Fins Lapland gezien leven er twee keer zoveel rendieren als mensen. De rendierhouders van wie de rendieren zijn, werken samen in collectieven. Zo verzamelen ze de rendieren twee keer per jaar samen in de koralen, waarvan er twintig zijn in de regio Salla. Ze staan op plekken midden in de natuur en later tijdens onze week in Salla zullen we er één bezoeken.

Dankzij de oormerken (er zijn er wel 200-300 verschillende!) weten ze precies welk rendier van wie is. Maar vraag een rendierhouder nooit hoeveel rendieren hij of zij heeft, want dat is net zoiets als iemand vragen hoeveel geld hij of zij op de bank heeft staan. Een perfect antwoord op deze ongepaste vraag is volgens Lars: “Ik heb rendieren aan beide kanten van de boom.”

Het is dan ook een schatting van Lars dat er waarschijnlijk zo’n 25 rendierhouders zijn in Salla die puur van hun rendieren kunnen leven. Als je eenmaal boven de 150 rendieren komt, wordt het realistisch om je levensonderhoud te halen uit het verkopen van rendiervellen, vlees en organen.

Ben je ook van plan om deze regio te bezoeken in de zomer? Dan is dit Stralend Finland Magazine over onze zomervakantie in Vuokatti en Salla misschien ook interessant voor je. Hierin vertel ik alles over onze route, leuke activiteiten die we ondernamen en fijne plekken waar we verbleven.

Het jaar van een rendier

Lars neemt ons even mee door één levensjaar van een rendier.

Mei/Voorjaar

In mei worden de nieuwe kalfjes geboren. Opmerkelijk: als het nog te koud is, kunnen de vrouwtjes hun kleintje nog drie weken ‘ophouden’. De kalfjes blijven bij hun moeder, die ze af en toe met een unieke roep bij zich roept. De melk die kleine rendieren drinken bij hun moeder bevat wel 18% vet. Ze moeten dan ook in korte tijd flink groeien.

Juni/Zomer

In juni worden de rendieren voor het eerst verzameld in de kraal – ze komen deels zelf en worden deels verzameld met quads, sneeuwscooters of helikopters. Hun wintervacht raakt inmiddels in de rui. In de kraal worden de rendieren met een lasso gevangen en naar een kleinere kraal gebracht. Een volwassen mannetje kan wel 150 kilo wegen en moet met drie man in bedwang worden gehouden. De kalfjes krijgen hun oormerk, afhankelijk van bij welke moeder ze lijken te horen. Is er onenigheid, dan heeft het collectief daar een speciale rechter voor. Het oormerken gebeurt binnen 10 seconden met een heel scherp mesje. Als je een kalfje tegen je borst houdt, zodat het je hartslag kan horen, kalmeert het vanzelf en stribbelt het niet tegen. Van plastic oormerken is Lars geen fan: daarvan kunnen de rendieren zich ontdoen door ze eraf te schuren. Wel hebben de rendieren tegenwoordig vaak een halsband met de kleur van het rendiercollectief en soms ook de naam van de eigenaar.

Herfst

In de herfst verkleurt de lage begroeiing in Fins Lapland in één nacht. De periode met de prachtige herfstkleuren wordt ruska genoemd. De herfst is ook de tijd van de paddenstoelen. Daar zijn rendieren dol op en ze ruiken ze al van verre. Als de paartijd aanbreekt, schuren de mannetjes de huid van hun gewei, zodat de scherpe punten bloot komen te liggen. Zo kunnen ze beter vechten om de vrouwtjes. Rendieren hebben een harem van wel veertig vrouwtjes en dan kan de paartijd best een uitputtingsslag zijn. De mannetjes hebben nauwelijks tijd om te eten en slapen en verzwakken aanzienlijk.

Dan is het weer tijd om de rendieren te verzamelen. Bij de selectie wordt bepaald welke dieren blijven leven, en welke dieren worden geslacht. Dat zijn bijvoorbeeld vrouwtjes die geen kalfjes meer krijgen, of rendieren met versleten gewrichten.

Winter

In de winter verliezen de mannetjes hun gewei. Als je er één vindt, mag je het volgens Lars meenemen. (Ik weet alleen niet of dat ook van de douane mag.) Niet alleen mensen willen de geweien wel hebben: vossen en wolven eten er ook graag van in de schaarste van de winter. De rendieren zelf graven in de sneeuw naar mos. Dat kunnen ze door een meter sneeuw heen ruiken. Ook het mos dat hier in de bomen hangt vinden ze erg lekker. Omdat de mannetjes geen gewei meer hebben, komt het voor dat een mannetje naar mos graaft en een vrouwtje hem dan met haar gewei wegjaagt en het opeet.

De winter is ook de tijd van de rendiersafari’s en rendierraces, waarbij iemand zich met ruim 50 km/uur op ski’s laat voorttrekken door een rendier. Om die snelheid te behalen, maken de beste racers een sisgeluid dat rendieren zelf ook maken om elkaar te waarschuwen bij gevaar. Een rendiersafari met een rendierslee gaat een stuk langzamer. Sturen is trouwens heel makkelijk: steek je je linkerhand uit, dan gaan ze naar rechts en andersom. En het fijne voor de rendieren is: alleen de rendieren die zin hebben om te lopen, worden meegenomen op rendiersledetocht.

Rendieren en muggen

Maar waarom lopen er toch zoveel rendieren midden op de weg? Dat heeft met de muggen te maken, vertelt Lars. Op open plekken staat vaker wind en daar houden muggen niet van. Zelfs als er geen wind staat, zorgt de warmte van het asfalt voor een opwaartse luchtstroom die muggen op afstand houdt. En dus gaan de rendieren lekker op de weg lopen!

De ongelukken die daarbij in Finland voorkomen, gebeuren vooral met vrachtwagens en treinen. Automobilisten doen het over het algemeen gewoon rustig aan als er weer eens zo’n groepje over de weg loopt. Inmiddels is er zelfs een speciale app waarmee ze elkaar waarschuwen waar rendieren lopen.

Na dit hele verhaal geeft Lars ons nog even de tijd om het natuurmuseumpje met opgezette dieren te bekijken en dan stappen we in de auto om het rendierpark in te rijden.

Met Lars naar het rendierpark

Zodra we de poort door zijn, lijken uit alle hoeken en gaten rendieren tevoorschijn te komen. Ze lopen en rennen achter het busje aan waarin Lars zit. Ze weten heel goed bij wie ze moeten zijn!

Soms zijn het er zoveel, dat we echt even stil moeten staan. Geduld is een schone zaak als er rendieren op de weg lopen…

Eenmaal aangekomen bij de plek in het park waar Lars ze gaat voeren, staan we midden in een grote groep rendieren. Die trekken zich niets van ons aan. We mogen best dichtbij komen, als we ze maar niet lastigvallen. Ze willen gewoon eten en gaan en staan waar ze willen.

Het is een bijzondere ervaring. Wat een indrukwekkende geweien hebben sommigen!

Na een tijdje gaan we de grote kota in voor een kopje koffie/thee met iets lekkers. Vanwege de droogte geldt er een kampvuurverbod, dus de koffie komt deze keer niet van boven het vuur maar uit de thermoskan. De rendieren eten intussen rustig verder en blijven nog wat in de buurt hangen.

Als afscheid krijgen we van Lars een ketting omgehangen: een snoer van rendierleer met een hanger van rendiergewei. Het is ongelofelijk, maar dit stukje van 2,3 cm is hoe snel een rendiergewei in deze tijd van het jaar per 24 uur groeit.  Daarom, zegt Lars, geven we jullie bij dezen dus één dag in het leven van een rendier. Deze amulet zal jullie beschermen tegen beren en muggen.

Wandelen door het rendierpark

Na deze excursie mogen we op eigen gelegenheid het park gaan verkennen. Maar wij hebben die middag al fatbikes gehuurd. Dat is geen probleem: we krijgen een briefje mee dat gedurende ons hele verblijf in Salla geldt als toegangsbewijs voor het rendierpark.

De volgende dag lopen we van onze vakantiewoning naar het rendierpark. Lars heeft ons verteld dat er drie wandelpaden door het rendierpark lopen, die samen ongeveer 5 kilometer lang zijn.

Eerst volgen we de rode route, die begint met een vrij steile klim. Eenmaal bovenaan staan voorbeelden van oude wolven- en berenvallen. We komen uit bij de plek waar we een dag eerder met Lars zijn geweest en volgen nu het groene pad rondom het meer. We horen een apart geluid en zien een stuk verderop een rendier staan. Later zie we er nog een paar in de verte. Daar blijft het bij.

Toch een beetje teleurgesteld dat we zo weinig rendieren tegenkomen na de overvloed van gisteren, beginnen we aan het blauwe pad. En dan gebeurt het. Opeens zijn ze er – en heel dichtbij ook! We blijven stilstaan om een bruin rendier te bekijken en als we goed kijken, zien we er steeds meer.

Dan opeens duikt er een wit rendier met een enorm gewei op. Op zijn dooie gemak loopt hij over het wandelpad recht op ons af. Muisstil wachten we af wat hij doet… Het rendier loopt vlak langs ons, net alsof we er niet zijn. Wat een ontmoeting!

Er zijn genoeg rendieren in Salla om ze ook buiten het rendierpark tegen te komen. Maar dit hadden we voor geen goud willen missen tijdens onze zomervakantie in Finland.

In deze video over onze week in Salla komen ook veel rendieren voorbij. Als je het leuk vindt om in de toekomst meer Finse reisvideo’s te zien, kun je je meteen abonneren.

Hoera! Mijn reisgids met al onze tips voor Zuid-Finland is nu verkrijgbaar:

We maakten deze familiereis Finland in samenwerking met Voigt Travel.

Deze pagina kan affiliatelinks bevatten. Als jij via zo’n link iets koopt of boekt, krijg ik een kleine vergoeding. Dit gebeurt anoniem en kost jou niets extra’s. Samenwerkingen en affiliatelinks stellen mij in staat om deze website te onderhouden en jou van informatie te blijven voorzien. Meer hierover lees je in mijn disclaimer/privacyverklaring.