Tijdens onze stedentrip Helsinki wilden we ook graag iets van de natuur rondom Helsinki zien. Ik had al vaker gelezen dat nationaal park Nuuksio goed bereikbaar was vanuit Helsinki, en na even nakijken bleek dat inderdaad zo te zijn. Omdat we eind september in Finland waren, zaten we precies in de tijd van herfstbladeren en paddenstoelen. Op basis daarvan was ons plan snel gemaakt: we gingen paddenstoelen zoeken in Finland, in de bossen en moerassen van nationaal park Nuuksio. Met een gids natuurlijk, want zelf weet ik absoluut niet welke paddenstoelen eetbaar, giftig of gewoon niet lekker zijn. Het zou een leerzame ochtend worden.
- Bekijk hier mijn top 10 mooiste plekken in Finland
- Hier vind je tips over wat je kunt doen in Finland en hier reisgidsen voor Finland
- Kijk hier voor adresjes om te overnachten in Finland
- Lees hier over de mogelijke routes naar Finland
- Hier verzamel ik mooie reizen naar Finland van verschillende reisorganisaties en hier actuele kortingen en gratis extra’s
Op pad met een expert
Degene die ons alles zou gaan leren over paddenstoelen zoeken in Finland, was gids Mika Aronen. Hij vertelde ons dat er in Finland maar liefst rond de 7000 verschillende soorten paddenstoelen te vinden zijn. Daarvan zijn er maar zo’n 25 eetbaar, en slechts 5 giftig. Van een paar eetbare paddenstoelen had Mika voorbeelden meegenomen, zodat we wisten waarnaar we moesten zoeken.
We zouden ze trouwens niet allemaal gaan plukken, want in ons hotel hadden we geen gelegenheid om de paddenstoelen vervolgens te bereiden – lekker in de koekenpan met een beetje room bijvoorbeeld. Mika raadde ons daarom aan om de volgende keer in dezelfde tijd van het jaar een vakantiehuisje in Finland te huren. Zo zouden we meer van nationaal park Nuuksio kunnen zien, én ‘s avonds een lekker maaltje kunnen maken van de paddenstoelen die we hadden gevonden.
Mandje en mesje
Paddenstoelen plukken is in Finland een populaire bezigheid in het najaar. De benodigdheden daarvoor kom je dan ook overal in de winkels tegen.
Ten eerste heb je iets nodig om de paddenstoelen in te doen. Veel Finnen gebruiken hiervoor een mooi gevlochten mandje. Voor mij had Mika het mandje van zijn moeder meegenomen. Het was hier en daar een beetje kapot, maar dat gaf niets: zo kon overtollige grond er tussenuit vallen en konden de paddenstoelen goed ademen. Heb je niet zo’n mandje, dan kun je de paddenstoelen ook in een netje of stoffen zakje doen. Wat je in ieder geval niet moet doen, is een plastic zak gebruiken – dan worden ze heel snel slecht.
Een tweede onmisbaar accessoire dat je overal in de winkels ziet liggen, is een mesje met een borsteltje eraan. Paddenstoelen kun je vrij makkelijk met de hand plukken, maar met het mesje kun je bijvoorbeeld het onderste stukje van de paddenstoel af snijden. Soms sneed Mika ze ook over de lengte door, om te kijken of er geen beestjes of schimmels aan de binnenkant van de steel zaten. Met het borsteltje maak je je paddenstoelen een beetje schoon voordat je ze in je mandje doet. Zo blijven de paddenstoelen die je eerder hebt geplukt ook schoon. Bovendien scheelt het thuis werk: je bent dan sneller klaar om de paddenstoelen in de pan te kunnen doen.
Train je speurneus
Tijd om op zoek te gaan! Maar waar vind je paddenstoelen?
“De enige plek waar je geen paddenstoelen kunt vinden, is in de Sahara. Nou ja, in ieder geval op plekken waar het heel droog is,” vertelt Mika. “Maar eigenlijk overal waar bomen groeien en schaduwen zijn, zijn wel paddenstoelen te vinden. En helemaal op plekken waar de bodem zo vochtig is dat hij zacht aanvoelt onder je voeten. Dan weet je dat je goed zit en is het een kwestie van je ogen goed open houden.”
Heb je de eerste paddenstoel eenmaal gevonden, dan heeft Mika nog wel een handig trucje: “Ga die eerste paddenstoel niet meteen plukken! Kijk eerst om je heen of je vlakbij nog meer van dezelfde paddenstoelen ziet staan. Vaak is dat wel zo: ze staan dan in een ring bij elkaar, of vormen samen een soort van lint. Als je de dichtstbijzijnde tweede paddenstoelenplek hebt gespot, kun je die eerste paddenstoel plukken. Dan loop je naar de tweede plek die je had gezien en kijk je daar weer eerst of je een derde paddenstoelengroepje ziet voordat je gaat plukken. Dat werkt echt heel goed.”
Een ander trucje om paddenstoelen te kunnen vinden, klinkt nogal onwaarschijnlijk: “Veel Finnen zeggen dat je stil moet zijn tijdens het paddenstoelen zoeken, omdat paddenstoelen zich terugtrekken in de zachte grond als ze je horen aankomen. Maar dat kan er ook heel goed mee te maken hebben dat Finnen de plekjes waar ze paddenstoelen plukken graag voor zichzelf houden. Ze doen het daarom graag een beetje stiekem en in stilte. Als je ze tegenkomt en vraagt of ze nog iets hebben gevonden, kan het best zijn dat ze dat in alle toonaarden ontkennen, terwijl ze hun buit achter hun rug voor je proberen te verstoppen.”
Herkenningspunten
Om eetbare paddenstoelen te kunnen herkennen, zijn er allerlei herkenningspunten waar je op kunt letten. Zo hebben de meeste paddenstoelen langwerpige plooien (kieuwen) aan de onderkant, maar stekelzwammen (de naam zegt het al) juist stekels.
Andere paddenstoelen hebben boven op de hoed een bobbel of een kuil.
Nog weer andere paddenstoelen hebben een ring om de steel, zoals deze hieronder. Deze heeft boven die ring ook nog strepen in een soort bliksempatroon, waardoor Mika hem bij rondleidingen met schoolklassen wel eens de Harry Potter-paddenstoel noemt.
Als je bang bent om per ongeluk toch een giftige paddenstoel te plukken, kun je een stukje van de hoed afbreken. Paddenstoelen waarbij er dan een soort ‘melk’ uit komt, zijn over het algemeen niet giftig.
Niet giftig wil overigens niet automatisch zeggen dat ze lekker zijn. Maar sommige paddenstoelen verliezen hun bitterheid als je ze kookt of bakt. Zelfs tegen giftigheid kan dat soms werken: er zijn zelfs paddenstoelen die in eerste instantie giftig zijn, maar die na 3 x koken en het water weggooien juist als delicatesse worden beschouwd.
Nooit met het boek van je oma
Als je een paddenstoelengids gebruikt om al die wijsheden in op te zoeken, kun je trouwens beter niet het boek van je oma gebruiken. Soms is er namelijk sprake van voortschrijdend inzicht. Zo is er een paddenstoel die vroeger als een hele goede vondst werd beschouwd: lekker en niet giftig. Inmiddels is bekend geworden dat je er weliswaar niet direct ziek van wordt, maar dat er wel een gifstof in zit die niet door het lichaam kan worden afgebroken of afgevoerd. Als je deze paddenstoel jaar in, jaar uit eet, bouw je dus steeds meer van deze gifstof op in je lichaam. Dan kun je er wel degelijk ziek van worden.
‘Mushroom madness’
Al met al is het een hele kunst dus, dat paddenstoelen plukken en klaarmaken. En de Finnen zijn er gek op. Zo gek zelfs dat ze vaak niet kunnen ophouden. Het ene moment zetten ze trots op social media dat hun hele koelkast vol staat met ingemaakte paddenstoelen voor in de salade, en hun vriezer vol met bakken paddenstoelen-roomsaus. Maar daarna trekken ze toch weer het bos in. Ze kunnen het niet laten.
Toch is het eigenlijk beter om niet meer paddenstoelen te plukken dan je nodig hebt. Dat was dus ook de reden dat wij tijdens onze wandeling wel heel veel paddenstoelen hebben bekeken, maar er maar weinig hebben geplukt. Dat doen we een volgende keer wel, als we dat Finse vakantiehuisje huren.
Andere schatten van het bos
Maar Mika leerde ons niet alleen de kunst van het paddenstoelen zoeken. Hij nam ons ook mee naar de beste plekjes om bosbessen, vossenbessen en cranberry’s te plukken. En hij liet ons kennismaken met de rijsbes, een bes die heel veel op een bosbes lijkt, maar vooral in het moeras groeit. In eerste instantie zagen ze er voor ons hetzelfde uit, maar Mika wist natuurlijk weer precies hoe je kunt zien wat een bosbes en wat een rijsbes is.
Wat een rijkdom om zomaar zoveel bessen te mogen plukken. Ze zijn lekker en ook nog eens heel gezond, want ze zitten vol met vitamines en antioxidanten. En er groeit nog meer moois in deze bossen en moerassen, zoals een plant die je kunt gebruiken om insecten af te weren door je in te smeren met de sappen of de blaadjes in je kussensloop te doen.
In Finland mag iedereen naar hartenlust bessen en paddenstoelen plukken. Andere schatten van de natuur, zoals een zwarte knoest die we op een berkenboom zagen en die in vermalen vorm als superfood bekendstaat, moet je onaangeroerd laten. Zo blijft de Finse natuur behouden voor iedereen die ervan wil genieten!
Lijkt paddenstoelen en bessen plukken in nationaal park Nuuksio jou ook wel wat? Hier vind je meer informatie.
Wij werden uitgenodigd om deze wandeling met gids te maken voor Stralend Finland.
Deze pagina kan affiliatelinks bevatten. Als jij via zo’n link iets koopt of boekt, krijg ik een kleine vergoeding. Dit gebeurt anoniem en kost jou niets extra’s. Samenwerkingen en affiliatelinks stellen mij in staat om deze website te onderhouden en jou van informatie te blijven voorzien. Meer hierover lees je in mijn disclaimer/privacyverklaring.
