Afgelopen donderdag werd ik vanuit een kota in de sneeuw in Ranua anderhalf uur lang bijgepraat over hoe Finland werkt aan een holistische, duurzame vorm van toerisme. Ik genoot enorm van de Finse sfeer, de mensen die aan het woord kwamen en de prachtige beelden van Finland die voorbijkwamen. Ook leerde ik een heleboel over hoe breed duurzaamheid eigenlijk is en hoe breed je dus ook te werk moet gaan om het goed aan te pakken. En wat is Finland goed bezig – kijk bijvoorbeeld maar eens naar Posio en Pyhä!
- Bekijk hier mijn top 10 mooiste plekken in Finland
- Hier vind je tips over wat je kunt doen in Finland en hier reisgidsen voor Finland
- Kijk hier voor adresjes om te overnachten in Finland
- Lees hier over de mogelijke routes naar Finland
- Hier verzamel ik mooie reizen naar Finland van verschillende reisorganisaties en hier actuele kortingen en gratis extra’s
Liefde voor Finland
Ik moet toegeven dat ik bij het zien van de beelden soms met tranen in mijn ogen zat. Finland heeft echt mijn hart gestolen en wat zou ik er graag snel weer naartoe gaan! Ik had een paar jaar geleden niet gedacht dat ik van alle noordelijke landen nog het meeste naar Finland zou verlangen in deze tijd waarin reizen (bijna) niet mogelijk is.
Als je dan zo houdt van Finland, dan wil je natuurlijk ook goed voor Finland zorgen. Dat geldt voor de Finnen zelf ook. Die zijn trouwens tijdens de coronacrisis nog meer dan voorheen de natuur in getrokken. Aangezien 70-80% van Finland wordt bedekt door bos, hebben de Finnen meer dan genoeg ruimte om in alle rust van de natuur te genieten. In plaats van anderhalve meter hou je op veel plekken makkelijk anderhalve kilometer afstand met de dichtstbijzijnde medemens…
Voorkomen is beter dan genezen
In een gesprek tussen Hetta Huittinen (hoofd International Media & PR bij Business Finland) en Liisa Kokkarinen (manager Sustainable Development & Regional Partnership bij Visit Finland/Business Finland) bleek dat Finland nu al voorop loopt op het gebied van duurzaamheid – wereldwijd staat het land in de top 10 van meest duurzame landen. De Finse overheid heeft als doel gesteld om in 2035 C02-neutraal te zijn en ook Europese duurzame doelstellingen worden trouw nageleefd. Je zou zelfs kunnen zeggen dat duurzaamheid een ‘Unique Selling Point’ van Finland is: een reden waarom mensen die dat belangrijk vinden juist hiernaartoe willen komen.
De Finnen willen echter niet op hun lauweren rusten en streven er voortdurend naar om het nóg beter te doen. Doel daarbij is: “Beter voorkomen dan genezen.” Finland is geen land van massatoerisme en wil dat eigenlijk ook niet worden. Natuurlijk wordt er geld verdiend in het toerisme en is het mooi dat het aantal toeristen dat naar Finland komt groeit. Maar dat mag niet ten koste gaan van de ongerepte natuur – de belangrijkste aantrekkingskracht van Finland.
Duurzaamheid is meer
Maar duurzaamheid is meer dan ‘eco travel’ of ‘green travel’. Daarbij gaat het namelijk vaak om kleinschalige acties die erop gericht zijn om de ecologische voetafdruk van toerisme terug te brengen. Echt duurzaam toerisme bedrijven is breder en gaat bijvoorbeeld ook over economische en sociale factoren, zoals werkgelegenheid voor de plaatselijke bevolking en ervoor zorgen dat iedereen van de natuur kan genieten. Daarnaast is duurzaamheid veel meer gericht op de lange termijn dan op losse acties.
Sustainable Travel Finland Label
Om bedrijven en bestemmingen te stimuleren om écht duurzaam toerisme te bedrijven, is het Sustainable Travel Finland-label opgericht. Eerste stap daarbij was educatie: zelf meer leren over wat duurzaam toerisme is, en die kennis dan overdragen op steeds meer bedrijven. Eerst werd een pilot gedraaid met 12 deelnemers en inmiddels nemen meer dan 500 bestemmingen en bedrijven deel aan het uitgebreide traject dat voorafgaat aan het verkrijgen van het Sustainable Travel Finland-label. Dit zijn vooral accommodaties, maar ook restaurants, activiteiten, veerboten, havens, bus- en treinvervoerders. 57 toeristische bedrijven hebben het label al verdiend, waaronder twee plekken waar ik zelf ben geweest: The Silent People en Suomenlinna.
Duurzaam Posio
Posio in Fins Lapland is de eerste bestemming die als geheel het label voor duurzaam reizen mag voeren. Daarvoor werken gemeente, toeristenbureau en bedrijfsleven intensief samen. En dat is heel belangrijk en waardevol, want investeren in duurzaamheid is investeren in de toekomst van het toerisme, maar ook in de toekomst van de Finse natuur en cultuur.
Marja Hannula, Travel Coordinator and Managing Director van Posio Travel is natuurlijk erg blij met deze succesvolle samenwerking, net als met de vermelding van Posio in de wereldwijde top 100 van Green Destinations.
Bescheiden voegt ze eraan toe dat de vereiste nauwe samenwerking voor Posio ook niet zo moeilijk was: er wonen maar 3000 mensen. Het mooie was dan het initiatief van de bedrijven zelf kwam. Eerst werd de benodigde kennis opgedaan en werden de benodigde stappen vastgelegd. Daarbij kun je denken aan:
- efficiënt omgaan met energie
- zuinig zijn met water
- koken met lokale ingrediënten
- gasten voorlichten over hoe ze duurzaam kunnen reizen (onder andere door vervoer, verblijf en activiteiten met het label te kiezen)
In een van de grootste vakantieparken van Posio, Himmerki, word je als gast bijvoorbeeld ontvangen door de eigenaars zelf. Zij vertellen je dan over hun eigen diensten, maar ook over cultuur en natuur van Posio. Je kunt met een inwoner van Posio op pad gaan in de natuur en je kunt bij iemand thuis op bezoek gaan om een indruk te krijgen van het leven in Finland.
Posio is trouwens een mooie bestemming voor zowel de zomer als de winter: je kunt er goed langlaufen en er zijn veel meren om in te zwemmen en op te varen. Toch voelt Posio zich dankzij het duurzaamheidslabel goed in staat om overbelasting door massatoerisme te voorkomen, bijvoorbeeld door de capaciteit voor vervoer en overnachten niet te groot te laten worden.
Posio vanuit Nederland op een duurzame manier bereiken is nog wel een dingetje. Als je Finland op de kaart bekijkt, is het bijna een eiland. Tenzij je helemaal door Zweden naar het noorden wilt rijden, zul je toch gauw in ieder geval een veerboot nemen om er te komen. Voor Lapland ligt vliegen voor de hand. De accommodaties doen wat ze kunnen door gasten niet allemaal apart, maar samen in minibusjes op te halen. Posio is vanuit Helsinki te bereiken met de trein en de bus, maar dan ben je wel even onderweg. De beste oplossing, als je dan toch naar Finland vliegt, is langer blijven en niet alleen Posio maar meerdere plekken bezoeken.
Keramiekfabriek Pentik
Na deze eerste kennismaking met Posio was het tijd voor keramiekfabriek Pentik. Deze speelt een belangrijke rol in de economie, het sociale leven en het toerisme in Posio. Van de 3000 mensen die in Posio wonen, werken er 300 bij Pentik. Iedereen kent dus wel iemand die bij Pentik werkt – of werkt er zelf.
Pentik voelt zich ook echt verantwoordelijk voor de werkgelegenheid in Posio en houdt de bedrijfsactiviteiten al bijna 50 jaar zoveel mogelijk in Posio (in plaats van ze bijvoorbeeld naar Helsinki te verplaatsen). Daarnaast is er cultuurcentrum Pentik-mäki, waar elk jaar wel 100.000 bezoekers komen. En als die bezoekers dan toch in Posio zijn, verwijst Pentik ze graag naar andere mooie plekjes en toeristische bedrijven in en om Posio.
Naast het sociale en economische aspect doet Pentik ook mee aan het ecologische aspect van duurzaamheid, onder andere door restwarmte van de ovens te gebruiken om de fabrieksgebouwen te verwarmen.
Oprichter en ontwerper Anu Pentik vertelde ook nog hoe het familiebedrijf ooit is begonnen. Zij en haar man woonden in de stad, maar wilden graag de rust en natuur van Lapland opzoeken. Toen haar man in Posio een baan als leraar kon krijgen, grepen ze hun kans. Ze werden vriendelijk ontvangen, genoten van het bessen plukken in de herfst, van de sneeuw in de winter… En al dat moois inspireerde Anu om keramiek te gaan maken – met in elke creatie een beetje Posio-magie. Nu is Pentik een van de bekendste Finse bedrijven met 50 winkels door het hele land plus een internationale webshop.
Rendierhouderij Ylitalo
Christina Mourujärvi van rendierhouderij Ylitalo kwam vertellen hoe zij en haar man gasten ontvangen en een week lang echt samen met de rendieren laten leven. Ze slapen dan in een tipi, helpen met voeren en schoonmaken en komen daarbij dus heel dicht bij de rendieren. Sommige rendieren zijn echt heel tam, omdat ze met de fles zijn grootgebracht en zelfs het huis van de famili Mourujärvi in en uit lopen.
Door mensen te leren over het leven van de rendieren, helpen Christina en haar man ook met het in stand houden van de traditie van het rendieren hoeden in Fins Lapland. Ook zullen gasten die eenmaal zo hebben samengeleefd met de rendieren na hun verblijf nog zuiniger zijn op de natuur waar deze prachtige dieren leven.
Naali Lodge
Daarna was het tijd voor een van de accommodaties bij Posio: Naali Lodge. Naali betkent poolvos en eigenaren Catherine en Thierry Chevillard (die de drukte in Parijs ontvluchtten om hun bedrijf in Posio op te zetten) kozen die naam om aandacht te vragen voor klimaatverandering – maar ook omdat poolvossen zo schattig zijn.
Thierry is natuurgids en neemt gasten mee om kennis te maken met de Finse natuur, bijvoorbeeld in nationaal park Riisitunturi of natuurreservaat Korouoma, met een van de diepste kloven van Finland. Catherine vertelde dat de stilte in dit deel van Finland zo immens is, dat sommige gasten er de eerste twee nachten slecht van kunnen slapen. Er is hier echt niets anders te horen dan natuurgeluiden. Als ze eenmaal gewend zijn, komen ze vaak sinds lange tijd weer echt in contact met zichzelf en kunnen ze weer echt kijken en luisteren naar hun omgeving. Het komt vaak voor dat gasten bij vertrek moeten huilen en veel gasten komen dan ook nog een keer terug.
Catherine en Thierry minimaliseren hun CO2-afdruk onder andere door:
- aardwarmte te gebruiken
- zuinig te zijn met water
- afval te sorteren en recyclen
- kwaliteit boven kwantiteit te stellen
- groepen van maximaal 8 gasten te ontvangen
- te werken met een duurzaam restaurant dat werkt met lokaal geproduceerde ingrediënten
- gasten voor te lichten over de natuur en hun invloed daarop (bijvoorbeeld dat ze niet moeten schreeuwen, zodat ze de dieren niet verstoren)
- gasten een gratis nacht aan te bieden als ze vanuit Helsinki de trein nemen in plaats van het vliegtuig om in Posio te komen
Adventure Apes
Heidi Savolainen van Adventure Apes zet zich vooral in voor het sociale aspect van duurzaam toerisme bedrijven. Zij vindt dat iedereen van de natuur moet kunnen genieten en dat het een gemeenschappelijke verantwoordelijkheid is om ervoor te zorgen dat dat kan. Daarom geeft ze bijvoorbeeld hiking-cursussen voor gezinnen, maar gaat ze ook op avontuur met mensen met een lichamelijke beperking. Zo liep ze een meerdaagse trektocht van 82 kilometer met een blinde vrouw en maakt ze met een speciale skislee skitochten met mensen die niet op ski’s kunnen staan. Adventure Apes levert maatwerk en kijkt steeds naar de droom die een toekomstige gast heeft en hoe deze verwezenlijkt kan worden.
Dankzij de coronacrisis ziet Heidi trouwens nog meer mogelijkheden. Want met alle online mogelijkheden die we de laatste tijd steeds meer zijn gaan gebruiken kan ze de natuur ook heel goed naar mensen toe brengen die bedlegerig zijn. Ze is dan ook druk bezig met het ontwikkelen van online tours.
Inclusie staat dus voorop bij Heidi. Toch komt behalve het sociale ook het ecologische aspect om de hoek kijken. Heidi leert gasten ook over het Finse allemansrecht, waarbij je overal mag wandelen, varen, skiën etc. MITS je geen spoor van je aanwezigheid achterlaat. Dat betekent niets beschadigen, dieren niet lastigvallen en al je afval meenemen.
Skiresort Pyhä
Tot slot kwam Jusu Toivonen, manager van skiresort Pyhä en manager van het Responsibility Program van de ski-oorden Ruka en Pyhä aan het woord. Pyhä is al sinds 2008 intensief bezig met duurzaamheid. Sinds 2011 is Pyhä als eerste skiresort in Finland CO2-neutraal (Ruka volgde in 2018). Doel is om het schoonste skiresort ter wereld te zijn.
En waarom is Pyhä dan precies zo schoon?
- Er wordt hernieuwbare energie gebruikt
- De CO2-uitstoot is met 80% teruggebracht, de rest wordt gecompenseerd (dat laatste gebeurt al sinds 2011) en uiteraard wordt ook daarvoor gezocht naar hernieuwbare alternatieven
- afval wordt gerecycled
- Pyhä ligt naast het oudste nationale park van Finland, op een plek met de schoonste lucht en het schoonste drinkwater in Lapland
Wel ziet Pyhä zich, net zoals zoveel andere wintersportbestemmingen, voor grote uitdagingen gesteld vanwege de klimaatverandering:
- Er valt steeds minder sneeuw aan het begin van het seizoen. Als oplossing wordt in januari sneeuw opgeslagen en bewaard voor het volgende seizoen. Dit kan energie-efficiënt en goedkoop en hierdoor is Pyhä toch sneeuwzeker vanaf oktober. Ook wordt er op een natuurlijke manier sneeuw verzameld met sneeuwhekken en wordt er sneeuw gemaakt van water uit het meer en met sneeuwkanonnen over de pistes verspreid. Hierbij worden geen toevoegingen gebruikt en het water loopt na gebruik weer terug in het meer.
- Er staat steeds vaker een harde wind – hiervoor wordt geïnvesteerd in skiliften die hiertegen bestand zijn.
Daarnaast wil Pyhä graag ook in de zomer meer gasten ontvangen. Gelukkig ontdekken steeds meer mensen (net als wij) hoe mooi Fins Lapland in de zomer is. Je kunt in Pyhä dan heerlijk mountainbiken, zomersleeën, met de lift naar boven om te wandelen en van het uitzicht te genieten en er zijn volop restaurants en accommodaties.
Wat betreft sociale duurzaamheid houdt Pyhä alle bedrijven in Finse handen, zodat ze ook in Finland belasting betalen en dat geld dus ook weer duurzaam wordt besteed. 75% van de winst wordt weer in het bedrijf geïnvesteerd, wat bijdraagt aan de baanzekerheid van werknemers. Als gidsen worden locals ingehuurd en Pyhä zet zich actief in om jongeren – die steeds minder aan outdoor-activiteiten deelnemen – vaker naar buiten te krijgen.
Hoopvol
Al met al was het anderhalf uur waarin ik erg veel heb geleerd. Het stemde me hoopvol dat er zoveel wordt gedaan om het toerisme in Finland duurzaam te maken en te houden. En ik kreeg er enorme fernweh naar Finland van. Wat is het toch een heerlijk land en wat zijn de mensen daar toch vriendelijk en kalm. Het is mooi om te zien dat ze door samen te werken al zoveel hebben bereikt. Dat succes wekt alleen maar enthousiasme om verdere stappen te zetten. Dus als mensen na de coronacrisis vooral op zoek zullen gaan naar bestemmingen waar genoeg rust en ruimte voor iedereen is, kunnen ze met een gerust hart in Finland terecht. Ik hoop er in ieder geval zo snel mogelijk weer eens naartoe te gaan voor een flinke dosis Finse natuur!
Deze pagina kan affiliatelinks bevatten. Als jij via zo’n link iets koopt of boekt, krijg ik een kleine vergoeding. Dit gebeurt anoniem en kost jou niets extra’s. Samenwerkingen en affiliatelinks stellen mij in staat om deze website te onderhouden en jou van informatie te blijven voorzien. Meer hierover lees je in mijn disclaimer/privacyverklaring.
